EÜAŞ, HES’lerde kullanılacak jeneratörlerde seri üretime geçti

Türkiye’de kamunun elinde 64 elektrik santrali bulunduğunu, özel sektöre ait olanlarla birlikte 1000’in üzerinde konvansiyonel elektrik santrali bulunduğunu söyleyen belirten Elektrik Üretim AŞ Genel Müdürü İzzet Alagöz, bunlardaki yerlilik oranının istenilen seviyede olmadığını aktardı.

Özellikle ana ekipman noktasında Türkiye’nin dışarıdan beslendiğini belirten Alagöz, bunun önüne geçmek için türbin, jeneratör ve kontrol sistemi üretiminde önemli projeleri hayata geçirdiklerini ve sonuçlarını almaya başladıklarını bildirdi.

“Münferit projeler duymaya başladınız, bunu daha çok duyacaksınız.” diyen Alagöz, “Jeneratör üretimi denilince tam anlaşılmadığı kanaatindeyim. Elektrik üretimi Osmanlı’nın son döneminde ülkemize girmişti. İlk santral ticari olarak Tarsus’ta kurulmasına rağmen ciddi manada İstanbul’da Silahtarağa’da kuruldu. Oradan başlayan bir hikayemiz var. Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca üretilen ilk jeneratörü bundan iki yıl önce Elektrik Üretim AŞ olarak biz ürettik. Yerlileştirme çalışmaları içinde biz Keban’ın Türkiye’nin önemli barajlarından biri olmasından dolayı jeneratörüyle başlayarak bunu üretmeye çalıştık. Bütün tasarım, üretim ve devreye alma teknolojilerindeki eksiklikleri tamamlayarak ilk jeneratörü 2019 yılında devreye aldık.” şeklinde konuştu.

“İlkini 4 yılda üretmişken, ikinciyi 4 ayda tamamladık”

İlk jeneratörün ardından bu deneyimin geleceğe aktarılması için çalışmalara başladıklarını anlatan Alagöz, jeneratörün ikincisini üretmemeleri halinde kazanımlarının boşa gideceğine dikkat çekti. Yine Keban santralinde Türkiye’nin ikinci jeneratörünü ürettiklerini kaydeden Alagöz, ilkini 4 yılda ürettiklerini, ikinciyi ise 4 ayda tamamladıklarını bildirdi. Alagöz, tecrübeleri arttığı için üçüncüsünde kapasite artırımına gittiklerini, 150 megavatlık üretim kapasitesini sadece jeneratörü yenileyerek 180 megavata çıkardıklarını açıkladı.

Şu anda dördüncü jeneratörü ürettiklerini söyleyen Alagöz, “Normal şartlarda birini üretmek 6 ay sürüyor, biz seri üretime geçmiş durumdayız. Yakın zamanda ülkenin büyük santrallerinde de küçük santrallerinde de yerli jeneratör ve yerli türbinin ismini çok duyacağız. Bunun başlangıcını yaptık, daha çok fazla proje yapacağız.” ifadelerini kullandı.

“Ekipmanları 500 bin euro gibi bir rakama üretir hale geldik”

Türkiye’nin teknolojideki büyük hedefleri için var güçleriyle çalıştıklarını anlatan Alagöz, şunları kaydetti: “Bir santralin elektrik üretim kapasitesi o yıl gelen su geliri ve bakım becerileriyle oransal olarak belirlenebilir ancak bu ekipmanları almak için 10-12 milyon euro gibi bir bedel ödüyorduk. Bunu şu anda biz 500 bin euro gibi bir rakama üretir hale geldik. Bu sadece ekonomik olarak kazanımımız ancak bu alanda teknoloji transferi yapan 100’ün üzerinde arkadaş yetiştirdik. Bu arkadaşlarımızın bundan sonra çok daha büyük işler yapacağı inancıyla hem yetişmiş insan sayısını artırıyoruz hem de santrallerdeki yerlilik oranını artırıyoruz. Ekonomik olarak santralin maliyetinden çok daha önemlisi yetişmiş insan gücümüzdür. Bu alandaki gelişimi ekonomik olarak elde ettiğimiz kazanımlardan çok daha önemli görüyoruz.”