Ekonomistlerden faiz yorumu: Riskli bir adım, zorlu bir süreç

Şebnem TURHAN

Sürpriz bir kararla politika faizini yüzde 19’dan yüzde 18’e çeken Merkez Bankası, enflasyonun geçici sebeplerden kaynaklandığını vurguladı ve çekirdek enflasyonun para politikasının yeni referansı olduğunu resmen ilan etti.

Kararı DÜNYA’ya değerlendiren ekonomistler, para politikası referansındaki değişikliği riskli bulurken, Merkez Bankası’nı zor bir dönem beklediğini belirtiyor.

Umarım tekrar faiz artırmak zorunda kalınmaz

TOBB ETÜ Öğretim Üyesi ve Dünya Gazetesi Yazarı Doç. Dr. Atılım Murat: Eğer dolar kuru bu toplantıdan önce 8.30 civarında olsaymış çok daha yüksek faiz indirimi yapılabilirdi. Çünkü Merkez Bankası metninde görüyoruz ki her şeyi dışlamış ve çekirdek enflasyona vurgu yapmış. Bu kadar şeyi dışladığınız zaman da geçici olarak değerlendiriyorsanız bu Merkez Bankası’na ciddi bir manevra alanı açıyor. Kuvvetle muhtemel faiz indirimleri devam eder. Buna karşın manşet enflasyonda yukarı yönlü riskler devam ediyor. Kur zaten hemen ilk tepkiyi verdi. Kurdaki artış sonraki dönemlerde çekirdek enflasyon üzerine de baskı yaratıyor. Şu an çekirdek enflasyonu gösterge alıyoruz ama umarım önümüzdeki dönemde tekrar faiz artırmak zorunda kalmayız.

Gerekçeleri inandırıcı bulmakta zorlanıyorum

Dünya Gazetesi Yazarı Tuğrul Belli: PPK metni geçen ayki görüşlere taban tabana zıtlıklar içeriyor. Bir ay gibi kısa bir sürede bu görüşleri tamamen değiştirecek önemli bir gelişme olduğunu düşünmüyorum. Buna rağmen Merkez Bankası böyle bir karara adım attı. Ve enflasyonun üzerinde faiz politikası güdeceğini de metinden çıkararak parasal gevşeme dönemini başlattı. Bununla ilgili gerekçeler öne sürülmüş ve bu sebepleri de açıkçası çok inandırıcı bulmakta zorlanıyorum.

Gıda ve ithalat fiyatlarındaki artıştan bahsetmiş. Küresel gıda fiyatlarında arz yönündeki bazı aksaklıklardan, tedarikten kaynaklanan, küresel ısınmadan gelen artış var ama bu Türkiye’deki gıda fiyatı artışında yerel olarak üretilen artışlarda ne kadar etkisi var tartışılır. İthalat fiyatlarındaki artış ne kadar arızi ne kadar süre geçici olacak bunu şu anda bilmek çok kolay değil ve bunun üzerine bir para politikası inşa etmenin doğru olduğunu düşünmüyorum.

Yönetilen yönlendirilen fiyatlardaki artışlarla ilgili noktası var metnin. Yönetilen yönlendirilen fiyatların çıkarıldığı çekirdek göstergesi var F çekirdek enflasyonu. Bakınca görüyoruz ki ağustosta yüzde 20,60 seviyesinde. Yani yönetilen yönlendirilen fiyatlar olmasaydı manşet enflasyon daha da yüksek olabilecekti. Nasıl bir nedensellik yaratmış anlayamadım.

Parasal sıkılaşmanın etkilerinden bahsetmiş kredilerin artışında yavaşlama var ama son haftalarda biraz azaldığını hafif artış olduğunu bile görüyorum. Bunun yanı sıra faizi yüzde 19’dan 18’e indirdiğinizde kredi maliyetleri birden düşmüş mü oluyor? Onun karşısındaki maliyeti de görüyoruz kuru bu kadar oynatmak 1 puan düşürmeyi haklı mı çıkarıyor tartışılır.

Cari işlemler hesabı fazla verecekmiş ama doğalgaz fiyatlarında müthiş artış var bizi de etkileyecek. Ne kadar doğalgaz ihtiyacımız olduğunu da bilmiyoruz. Turizmden gelen gelirler bu ay itibariyle bitiyor. Son üç ayda ihracatın ivmesi ne kadar devam edecek tartışılır. Avrupa’daki büyüme istenilen boyutta değil. Tüm gerekçeler muğlak ve zayıf kalıyor piyasalar da bunun bir hızlı parasal gevşeme politikasına giriş değerlendirdiği için TL üzerindeki baskılar devam edecek.

Yeni para politikası tercihini riskli buluyorum

Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Dünya Gazetesi Yazarı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu: Karar sürpriz oldu. İki sürpriz var kararda. Son gelişmelerden sonra piyasanın eğilimi faiz indirmeme yönüne daha yakındı ve faiz indirilse bile 25-50 baz puanı çok geçmeyeceği yönünde hissediliyordu. Hem indirmesi hem yüksek oranlı yapması piyasa beklentinin dışında oldu. Merkez Bankası’nın para politikası artık çekirdek enflasyon, bizim C endeksi dediğimiz endekse odaklanıyor. Gıda, enerji, alkollü içecek, tütün ve altın hariç hatta işlenmiş gıda da hariç tümden gıdayı çıkaran yaklaşım. Bu büyük bir risk. Çünkü Merkez Bankası bugüne kadar manşet enflasyonu referans vererek politika şekillendiriyordu. Son toplantı ve bu karar önemli bir değişime işaret ediyor. Para politikası referansında değişiklik. Belirsizlik ve risk aslında perspektif oluşturmasında, ikincisi gıda fiyatları ısrarla artma eğiliminde yüzde 30’lara geldi. Enerji fiyatları tüm dünyada artma eğiliminde, kışa doğru artacak, gıda ve enerjideki hareketi arızi görmek tedarik sorunlarından kaynaklanan maliyet artışlarını geçici görmek para politikası açısından risk. Kurlara olan etkisi manşet enflasyonun düşüşünü de engelleyebilir. Merkez Bankası’nın yeni referansı açısından da zorlandığı dönem olabilir. Riskli bir adım atıldı.